Depresja jest jednym z najczęstszych zaburzeń psychicznych na świecie, leki antydepresyjne są skuteczne w jej leczeniu.
Niestety, dobór odpowiednich leków bywa trudny. Selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (ang. selective serotonin reuptake inhibitors, SSRI) są powszechnie stosowane w terapii depresji. Całkowity zanik objawów choroby po ich podaniu następuje jedynie u około 30% osób. Każdy kolejny nawrót choroby zmniejsza szansę wystąpienia remisji. Za ograniczoną skuteczność terapii mogą odpowiadać różne warianty genetyczne, które wpływają zarówno na ryzyko wystąpienia depresji, jak i stopień odpowiedzi na leczenie.
Głównym transporterem SSRI jest ABCB1. Zmiany w budowie tego białka mogą przyczyniać się do lepszej lub gorszej odpowiedzi na leki antydepresyjne. Istotne w metabolizmie leków antydepresyjnych są również białka z grupy cytochromów P450, w szczególności CYP2D6, CYP2B6 oraz CYP2C19. Należy pamiętać, że dawkę leków zawsze ustala lekarz.
Wrażliwosć na leki antydepresyjne- co za to odpowwiada?
Za odpowiedź na leki antydepresyjne uważa się zwykle ustąpienie przynajmniej połowy objawów, natomiast remisja to całkowity ich zanik. Polimorfizm rs6265 jest ściśle powiązany z różnicami w funkcjonowaniu ludzkich mózgów. Oprócz ryzyka depresji wiąże się go także między innymi z ADHD czy chorobą Alzheimera.
Według WHO depresja jest jedną z najczęściej występujących chorób psychicznych. Zwykle zapadają na nią ludzie pomiędzy 20. a 40. rokiem życia. Szacuje się, że może cierpieć na nią około 10% światowej dorosłej populacji. U 40-50% pacjentów jest chorobą przewlekłą. Jedną z przyczyn depresji może być niedobór neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego (ang. brain- derived neurotrophic factor, BDNF). Odpowiada on m.in. za plastyczność połączeń synaptycznych w mózgu, która u osób ze skłonnościami do depresji jest znacznie upośledzona.Osoby z depresja mają obniżony poziom tego wskaźnika. Leki antydepresyjne zwiększają jego stężenie. Ponadto niedobór BDNF może się przyczyniać do większych skłonności samobójczych
Inną możliwą przyczyną depresji są zaburzenia w funkcjonowaniu osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, która kontroluje m.in. odpowiedź organizmu na stres. Z tego względu w badaniach genetycznych często zwraca się uwagę na mutacje w białkach wchodzących w skład tej osi lub regulujących jej funkcjonowanie.
Jakie leki w depresji?
Powszechnie stosowane w terapii depresji są selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI). Niestety, całkowity zanik objawów choroby po ich podaniu następuje tylko u około 30% pacjentów (u pozostałych osób obserwuje się jedynie częściową redukcję symptomów), a każdy kolejny nawrót choroby zmniejsza szansę wystąpienia remisji, dlatego depresja pozostaje jedną z najpowszechniej występujących chorób, ustępując tylko schorzeniom układu krążenia.
Niska efektywność leków antydepresyjnych może wynikać między innymi z trudności w przekraczaniu bariery krew- mózg. U ludzi za transport substancji z mózgu do krwi odpowiada glikoproteina P, kodowana przez gen ABCB1. Oprócz glikoproteiny P istotne w metabolizmie leków antydepresyjnych są białka z grupy cytochromów P450, w szczególności CYP2D6, CYP2B6 oraz CYP2C19.
Czy wiesz, że… ?
Skala Depresji Hamiltona to kwestionariusz używany do oceny stanu i ewentualnego stopnia poprawy u chorych na depresję.
Dowiedz się więcej, wykonując swój Indywidualny Raport Genetyczny OGEN!
