Swędzenie odbytu i jego okolic jest problemem irytującym, a zarazem bardzo wstydliwym, przez co często ukrywanym. Warto wiedzieć, że choć jest to kwestia mocno intymna, z drugiej strony dość powszechna, a źródło problemu może leżeć w wielu różnych miejscach.
Jakie mogą być tego przyczyny? Co robić, gdy problem dotyka dziecka i jak go złagodzić? Kiedy warto się skonsultować z lekarzem i do jakiego specjalisty się udać?
Co oznacza świąd odbytu i jakie są jego powody?
Świąd odbytu to nic innego jak intensywne uczucie swędzenia w jego okolicach, które skłania do drapania wrażliwej skóry intymnych partii ciała. Częste drapanie prowadzi do podrażnień, a nawet uszkodzenia naskórka, co w efekcie może nasilić swędzenie, dlatego warto go unikać. Bywa to jednak frustrujące, a objawy bez właściwej diagnozy przedłużają się i są trudne do zaleczenia.
Wśród najczęstszych przyczyn świądu odbytu podaje się powody takie jak:
- nieprawidłowa higiena okolic odbytu;
- mechaniczne podrażnienia naskórka w okolicach odbytu na przykład poprzez zbyt intensywne mycie lub używanie szorstkiego papieru toaletowego;
- hemoroidy, czyli powiększone naczynia przyczyniające się do dyskomfortu, a także utrudnionej higieny miejsc intymnych;
- schorzenia takie jak szczelina odbytu lub wypadanie odbytnicy;
- grzybicze lub bakteryjne infekcje okolic odbytu;
- choroby skórne jak atopowe zapalenie skóry;
- nadmierna potliwość;
- podrażnienia alergiczne skóry;
- choroby pasożytnicze w tym owsica.
Zdarza się również, że swędzenie odbytu jest spowodowane nowotworem, i choć to rzadko stawiana diagnoza, jest ona powodem, dla którego nie warto zwlekać z diagnostyką. Jeszcze inne przyczyny mogą wywodzić się między innymi z problemów hormonalnych, zapalenia narządów płciowych lub chorób przenoszonych drogą płciową. Świąd odbytu często nasila się w nocy i po wypróżnieniu. Jeśli to właśnie po oddaniu stolca odczuwasz najsilniejszy dyskomfort, powodem może być niewłaściwa mikrobiota jelitowa
Swędzenie odbytu u dziecka
Świąd odbytu to problem, który dotyka osoby w różnym wieku, w tym także dzieci. Jeśli dziecko uskarża się na uporczywe swędzenie okolic odbytu, najpierw warto przede wszystkim wykluczyć czynnik niedokładnej higieny. Z pomocą delikatnych dla skóry chusteczek nawilżanych pomóż dziecku dokładnie oczyścić intymne partie ciała.
Zaczerwienione okolice odbytu u dziecka mogą świadczyć o odparzeniu, które dotyka nie tylko najmłodsze dzieci korzystające z pieluch. Powodem świądu może okazać się również zarażenie owsicą. Owsiki to małe, cienkie, białe pasożyty, które najczęściej przenoszą pomiędzy sobą dzieci w wieku przedszkolnym, a ich obecność wymaga wdrożenia odpowiedniego leczenia.
Co pomaga na swędzenie odbytu?
Już przy wystąpieniu pierwszych objawów swędzenia odbytu warto podjąć pierwsze środki, by szybko temu zaradzić. Przede wszystkim należy upewnić się co do prawidłowych nawyków higienicznych. W razie podrażnień używać miękkich chusteczek nawilżanych, które ich nie nasilą. Warto również zwrócić uwagę na inne towarzyszące temu objawy jak na przykład biegunka czy osłabione samopoczucie, które mogą wskazywać na konieczność konsultacji z lekarzem, a zarazem ułatwić specjaliście ustalenie właściwej diagnozy.
Środki na swędzenie odbytu dostępne bez recepty
Pierwszymi środkami na swędzenie odbytu, po które warto sięgnąć bez diagnozy poważniejszych problemów zdrowotnych, są kremy ochronne i nawilżające. Produkty zawierające składniki takie jak wazelina albo gliceryna wspomogą odbudowę podrażnionego naskórka, nawilżą go i złagodzą nieco uczucie swędzenia. To rozwiązanie, po które warto sięgnąć, gdy świąd wynika z podrażnień i odparzeń skóry.
W razie gdy uniwersalne środki zawiodą, warto zapytać w aptece o krem intymny ze składnikami łagodzącymi. To produkty stosowane między inny przy leczeniu owsicy lub podrażnień intymnych, zwykle bez zawartości składników znieczulających, za to z dużą dawką substancji wspomagających regenerację naskórka i przywracających właściwe pH miejsc intymnych.
Jeśli świąd jest objawem hemoroidów, warto wybrać się do apteki po odpowiednią maść lub czopki, w większości dostępnych bez recepty. W razie wątpliwości odnośnie doboru takich środków czy ich stosowania należy wcześniej skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Domowe sposoby na swędzenie odbytu
Jeśli świąd nie wynika z poważniejszych schorzeń, możesz złagodzić nieprzyjemne uczucie z pomocą domowych sposobów. Zacznij od odstawienia kosmetyków, w tym mydeł czy żeli do kąpieli, które mogą działać drażniąco, przesuszać delikatną skórę albo wywoływać reakcje alergiczne. Zwróć również uwagę na rodzaj noszonej bielizny – powinna być wykonana z naturalnych materiałów przepuszczających powietrze, wygodna i odpowiednio dobrana pod kątem rozmiaru.
Do domowych sposobów na złagodzenie świądu zaliczyć można także kąpiel z dodatkiem sody oczyszczonej lub soku z cytryny. Należy pamiętać, by po kąpieli, tak samo jak korzystaniu z nawilżanych chusteczek, porządnie osuszyć miejsca intymne.
Kiedy to mikrobiom jelit jest źródłem problemu, pomocna okaże się zmiana diety. W takiej sytuacji warto ograniczyć kawę, alkohol, kwaśne owoce, ostre potrawy i czekoladę.
Jakie badania wykonać w przypadku swędzenia odbytu?
Kiedy świąd odbytu staje się problemem utrudniającym codzienne funkcjonowanie, a nieprzyjemne i krępujące odczucia nie ustają lub wręcz się nasilają, nie warto zwlekać z konsultacją lekarską. Problem można zgłosić lekarzowi podstawowej opieki medycznej, rodzinnemu lub, w przypadku dzieci, pediatrze. Mogą oni zdiagnozować wiele podstawowych problemów, a w razie potrzeby skierować do odpowiednich specjalistów i na niezbędne badania.
W przypadku swędzenia odbytu uzasadnione jest wykonanie wymazu i badań mikroflory jelitowej. Analiza mikrobiologiczna jest w stanie wykazać nie tylko obecność bakterii, ale także grzybów i pleśni. Na badania opisane na stronie badanie mikroflory jelitowej nie jest wymagane skierowanie, dlatego można wykonać je bez wcześniejszej wizyty u lekarza.
Jeśli dodatkowe objawy będą wskazywać na konkretne schorzenia, lekarz może wystawić skierowanie do takich specjalistów jak dermatolog lub endokrynolog. W niektórych przypadkach może to być również ginekolog lub urolog. Specjaliści po wykonaniu odpowiednich badań mogą zdiagnozować problem, a w razie potrzeby zlecić odpowiednie leczenie.
