Każdy z nas powinien aktywnie włączyć się w walkę z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Tym razem mobilizacja sił polega na ograniczeniu do minimum kontaktów międzyludzkich, co doskonale obrazuje popularne w sieciach społecznościowych hasło ‘#zostańwdomu’. Kolejnym krokiem jest szeroko zakrojone testowanie na obecność koronawirusa. Testy kasetkowe są najbezpieczniejszą i najszybszą formą diagnostyki obecności przeciwciał IgG/IgM na COVID-19.
Szacuje się, że 80% osób przechodzi zakażenie SARS-CoV-2 bezobjawowo lub wykazuje nieznaczne objawy. Testy serologiczne na obecność przeciwciał IgM i IgG przeciwko SARS-CoV-2 (tzw. szybkie testy kasetkowe) służą do oceny czy dana osoba przebyła chorobę COVID-19 a jej organizm wytworzył specyficzne immunoglobuliny mogące chronić ją przed powtórnym zakażeniem. Test kasetkowy przeprowadza się w warunkach domowych według prostej instrukcji, a wynik i jego interpretację przekazuje lekarz podczas wizyty online. Jakościowy wynik testu (tj. pozytywny lub negatywny) uzyskuje się już w ciągu kilkunastu minut.
Jak dochodzi do zakażenia koronawirusem?
Koronawirusy to otoczkowe wirusy RNA, które występują powszechnie na całym świecie, zarówno wśród ludzi jak i zwierząt. Do tej pory zidentyfikowano siedem ludzkich koronawirusów, które mogą być wysoce zakaźne. Niektóre z nich wywołują lekkie przeziębienia i są zwalczane przez organizm w ciągu kilku dni. Inne zaś mogą być odpowiedzialne za wystąpienie ciężkiej choroby niekiedy prowadzącej do śmierci chorego. Koronawirusy z reguły atakują dolne odcinki dróg oddechowych tj. płuca lub oskrzela i najczęściej w obrębie tych organów wywołują infekcję. Wirus SARS-CoV-2 wywołujący chorobę COVID-19 namnażając się głównie w komórkach układu oddechowego. Przenoszony jest drogą kropelkową podczas oddychania czy kaszlu.
Jakie są objawy COVID-19?
W chwili, gdy koronawirus dostanie się do wnętrza organizmu uwalniane są komórki cytotoksyczne, których zadaniem jest niszczenie zainfekowanych komórek produkujących wirusa. Infekcja w większości przypadków przebiega bezobjawowo lub prezentuje się w postaci niewielkich objawów. Istnieje jednak część chorych, którzy przechodzą chorobę w sposób ciężki. Najgroźniejszym skutkiem infekcji wirusem SARS CoV-2 jest ciężka niewydolność oddechowa, szczególnie niebezpieczna dla osób obciążonych chorobami współistniejącymi. Do najczęstszych objawów COVID-19 zaliczamy m.in. występowanie gorączki, bólu mięśni, bólu stawów, złego samopoczucia, kaszlu, kataru*. Kolejnym etapem reakcji immunologicznej organizmu na chorobę koronawirusową jest produkcja przeciwciał. Każde swoiste przeciwciało jest wytwarzane specyficznie przeciwko określonemu wirusowi, a organizm w zależności od sytuacji i czasu od kontaktu z patogenem, może wytwarzać przeciwciała w różnych klasach, m.in. IgA, IgM, IgG.
*Należy pamiętać, że w przypadku stwierdzenia objawów takich jak: wysoka gorączka (powyżej 38 oC), bóle mięśni, stawów, kaszel, duszności, osłabienie i gorsze samopoczucie zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Zdrowia niezbędny jest niezwłoczny kontakt z Sanepidem lub Szpitalem Zakaźnym.
Przeciwciała klasy IgM i IgG
Jako pierwsze w odpowiedzi immunologicznej wytwarzane są przeciwciała IgM. Ich oznaczenie pozwala na wykrycie czynnego zakażenia wirusem. Z czasem przeciwciała IgM zastępowane są trwalszymi przeciwciałami IgG, których obecność świadczy o przebytej chorobie. Przeciwciała IgG mogą utrzymywać się w surowicy krwi przez lata od czasu zakażenia danym patogenem.
Dzięki testom serologicznym przeciwciała IgM na SARS-CoV-2 można wykryć najwcześniej po ok. 5 – 7 dniach od ekspozycji.* Oznaczenie przeciwciał IgG na SARS-CoV-2 jest możliwe najwcześniej po około 10 dniach. Natomiast w okresie 14 dni od kontaktu z koronawirusem występuje znaczny wzrost stężenia immunoglobulin obu klas (IgG i IgM).
Jak wykazały liczne badania kliniczne pacjent, u którego stwierdza się specyficzne przeciwciała klas IgM i IgG na COVID-19, jest w trakcie choroby lub ma już za sobą.
*W przypadku stwierdzenia pozytywnego wyniku na przeciwciała IgM/IgG zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Zdrowia należy skontaktować się ze Stacją Sanitarno-epidemiologiczną lub Szpitalem Zakaźnym w celu ewentualnego potwierdzenia zakażenia koronawirusem metodą real-time PCR.
Diagnostyka choroby COVID-19
Rodzaje testów na koronawirusa:
Testy molekularne real-time PCR – testy wykrywają RNA wirusa, określając jego faktyczną obecność w organizmie. Odznaczają się bardzo wysoką pewnością wyniku. Wymagają specjalistycznej aparatury laboratoryjnej, odczynników i przeszkolonej kadry wykonującej oznaczenia. Samo przetworzenie próbki w laboratorium zajmuje minimum kilka godzin, a analiza przebiega dopiero po uzbieraniu odpowiedniej ilości próbek na matrycy. Nie zapominajmy o tym, że od pobrania wymazu z jamy gardła lub nosa, próbka musi zostać przetransportowana do odpowiedniego laboratorium, co znacznie wydłuża czas uzyskania wyniku i przekazanie go pacjentowi.
Testy serologiczne wykrywające przeciwciała COVID-19. – Wytworzone przez układ odpornościowy przeciwciała rozpoznają określone struktury patogenów. Oznacza to, że każdy test serologiczny wykrywa jedynie swoiste przeciwciała charakterystyczne dla danego wirusa. Testy te wykrywają reakcję układu immunologicznego na chorobę wywołaną konkretnym wirusem. Aktualnie najczęściej wykorzystuje się szybkie testy kasetkowe – są to testy jakościowe (prezentujące wynik pozytywny lub negatywny) przeprowadzane in vitro. Wykonywany jest z kropli krwi. Wykazują obecność przeciwciał klasy IgG i IgM wytworzonych w ramach odpowiedzi immunologicznej następującej po kontakcie z wirusem. Charakteryzuje się wysoką czułością i specyficznością. Można je wykonać w warunkach domowych, a wynik uzyskuje się po około 15 minutach. Wybierając test kasetkowy ważne jest aby upewnić się, że test posiada europejską certyfikację dla wyrobów do diagnostyki in vitro. Tylko testy, których skuteczność potwierdziły badania kliniczne otrzymują takie certyfikaty. W Polsce organem, do którego należy zgłaszać wyroby medyczne do diagnostyki in vitro jest Urząd Rejestracji Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.
*Testy serologiczne są testami wstępnymi, nie diagnostycznymi. Pozytywny wynik powinien być potwierdzony innymi testami na koronawirusa (np. real-time PCR) i skorelowany z objawami klinicznymi zakażenia.
Kiedy powinno się wykonać test kasetkowy na obecność przeciwciał IgG i/lub IgM na COVID-19?
- Jeśli posiadasz jakiekolwiek podejrzenia, że możesz mieć za sobą zakażenie wirusem SARS-CoV-2 (np. ze względu na kontakt z osobami chorymi, u których podejrzewano lub potwierdzono obecność koronawirusa),
- Jeśli w ostatnim czasie wystąpiły u Ciebie objawy świadczące o infekcji np. gorączka, kaszel, duszności, bóle mięśni, głowy, utrata smaku i węchu, katar.
Jak wygląda przeprowadzenie testu serologicznego na przeciwciała na COVID-19?
Kasetka testowa w zestawie Ogen COVID-19 dostarczany jest do klienta w szczelnym opakowaniu. Do czasu wykonania testu zaleca się jego przechowywanie w temperaturze pokojowej. W pudełku znajduje się prosta instrukcja zawierająca informacje o tym jak przygotować się do jego przeprowadzenia. Pobranie wymaganego materiału biologicznego (krew z opuszki palca z wykorzystaniem jednorazowej lancety) przebiega w trakcie konsultacji online z lekarzem. Wynik pojawia się po kilkunastu minutach, a jego interpretację i dalsze zalecenia uzyskuje się od lekarza podczas tej samej konsultacji.*
*Test jest wyrobem medycznym przeznaczonym do diagnostyki in vitro jedynie do użytku profesjonalnego. Nie należy interpretować samodzielnie wyniku. Test jest własnością podmiotu świadczącego usługę medyczną i można go wykonać jedynie podczas konsultacji medycznej zgodnie z zaleceniami lekarza.
Zasada działania testu serologicznego COVID-19
Szybki test kasetkowy na przeciwciała COVID-19 wyglądem przypomina test ciążowy. Porównanie wynika z tego, że wynik (pozytywny lub negatywny) jest prezentowany w postaci bordowych linii.
Do tak zwanej studzienki testowej należy zakroplić kroplę krwi pobraną z opuszki palca, a następnie dwie krople płynu buforowego znajdującego się w zestawie. . Jeśli badana próbka zawiera przeciwciała IgM i/lub IgG, to dzięki obecności koniugatów SARS-CoV-2, wytworzy się kompleks antygen – przeciwciało. Dzięki siłom kapilarnym kompleks ten przesuwa się w stronę linii testowej IgM, a następnie linii testowej IgG. Bordowe zabarwienie paska świadczy o związaniu kompleksu z przeciwciałami. Taki wynik jest pozytywny i oznacza, że w badanej próbce materiału biologicznego zidentyfikowano i oznaczono jakościowo obecność przeciwciał IgM i/lub IgG. Dodatkowo bordowa linia powinna pojawić się w miejscu opisanym jako kontrola.
Zalety testu serologicznego na COVID-19
- test można przeprowadzić bez wychodzenia z domu konsultując jego interpretację podczas telewizyty z lekarzem – z uwagi na brak konieczności odwiedzania placówki medycznej jest to najbezpieczniejszy sposób uzyskania wiarygodnego wyniku,
- szybki, niedrogi i łatwy w wykonaniu – dołączona instrukcja zawiera wszelkie niezbędne informacje na temat przygotowania się do testu, a jego wynik uzyskujemy w kilkanaście minut,
- pobranie próbki materiału biologicznego (kropla krwi) i interpretacja wyniku następuje pod nadzorem lekarza – test jest przeprowadzany w trakcie konsultacji online z lekarzem. W trakcie tej samej konsultacji lekarz przekazuje wynik i dalsze zalecenia,
- wykonanie testów serologicznych pozwala zidentyfikować osoby, które przeszły bezobjawowo infekcję wirusową wywołaną szczepem SARS-CoV-2 w przeszłości i najpewniej nabyły odporność na zasadzie ‘pamięci immunologicznej’. Może to być źródłem informacji na temat nabytej odporności na dany rodzaj wirusa i pomóc w podjęciu decyzji o ewentualnym powrocie do aktywności zawodowej,
- identyfikacja osób z wytworzoną odpornością na wirusa SARS-CoV-2 może być źródłem informacji dla medyków, kto może być dawcą surowicy ozdrowieńców (stosuje się jako prawdopodobną metodę wspomagającą w leczeniu ciężkich przypadków COVID-19),
- przeprowadzenie testu nie wymaga użycia skomplikowanej aparatury i odczynników – wszystko, co jest potrzebne do wykonania analizy jest dostarczone w Zestawie Ogen COVID-19,
- jak pokazują doświadczenia innych państw, testy serologiczne mogą zmniejszyć obciążenie specjalistycznych laboratoriów wykonujących testy real-time PCR, zwiększyć możliwości testowania w danym kraju i nakierować opiekę specjalistyczną na osoby, które najbardziej jej potrzebują.
Warto wiedzieć:
O występowaniu zjawiska tzw. okna serologicznego – przez pierwsze kilka dni (min. 5-7 dni) infekcji SARS-CoV-2 przeciwciała IgM są namnażane w ilości, która nie jest możliwa do wykrycia w teście serologicznym. Należy pamiętać, podobnie jak w innych metodach badawczych, że wynik testu kasetkowego może być fałszywie dodatni lub ujemny.
Jeśli poszukujesz wiarygodnej informacji na temat tego czy Ty, lub Twoi bliscy macie za sobą chorobę koronawirusową, skontaktuj się z nami i zamów test serologiczny na obecność przeciwciał COVID-19.
Bądźmy odpowiedzialni w trosce o zdrowie swoje, naszych najbliższych i osób z którymi pozostajemy w bezpośrednim kontakcie!