Nietolerancja fruktozy pod postacią fruktozemii jest chorobą o podłożu genetycznym polegającą na niewłaściwej odpowiedzi organizmu na spożycie produktów zawierających cukier owocowy. Nieleczone schorzenie może mieć bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia, dlatego ogromną rolę odgrywa tutaj szybko postawiona diagnoza. Kiedy nietolerancja zostanie już u nas stwierdzona, musimy wprowadzić dietę eliminacyjną. Na czym ona polega? Co możemy wtedy spożywać? Dlaczego tak trudno zdiagnozować fruktozemię? Przeczytajcie!
Gdzie ukrywa się fruktoza?
Czym w ogóle jest fruktoza? To cukier prosty, który występuje naturalnie w owocach, nektarze kwiatowym oraz w miodzie, stąd też wzięła się jego potoczna nazwa – cukier owocowy. Fruktoza jest również powszechnie stosowana w przemyśle spożywczym i jeśli bliżej się temu przyjrzymy, okaże się, że znajduje się w większości produktów dostępnych na rynku.
Fruktozę zawierają:
- Owoce i przetwory owocowe (soki, dżemy, marmolady)
- miód,
- syrop klonowy
- cukier biały i trzcinowy
- napoje gazowane, niegazowane, alkoholowe
- słodycze
- pieczywo
- suplementy diety
- leki.
Czym jest fruktozemia?
Wyróżnia się dwie formy nietolerancji fruktozy. Są to:
– zespół złego wchłaniania fruktozy
– wrodzona nietolerancja fruktozy o podłożu genetycznym, czyli fruktozemia.
Dziś zajmujemy się fruktozemią. Ta postać nietolerancji występuje niezwykle rzadko, z częstością około 1:20 000 osób. To schorzenie, w którym organizm nie produkuje w wątrobie enzymu umożliwiającego właściwy metabolizm fruktozy. Nieleczona fruktozemia może prowadzić do niewydolności nerek i wątroby, a w konsekwencji nawet śmierci.
Objawy kliniczne nietolerancji fruktozy często pojawiają się już u niemowląt, w momencie wprowadzenia do ich diety np. owoców czy po prostu produktów zawierających cukier owocowy. Medycyna zna jednak przypadki, gdy fruktozemia ujawniła znacznie później w wyniku rozwinięcia poważnych powikłań.
U osób z nietolerancja fruktozy możemy zaobserwować następujące objawy:
- biegunki,
- wymioty,
- wzdęcia,
- niepokój,
- nadmierna senność,
- drgawki,
- hipoglikemia
- kwasica
- zakażenia bakteryjne dróg moczowych,
- powiększenie wątroby.
Niestety, diagnostyka nie należy do najprostszych. Objawy fruktozemii nie są charakterystyczne. Często bywa więc mylona z nietolerancją laktozy, kolką brzuszną, wrodzonymi defektami wątroby czy po prostu zatruciem pokarmowym. Ponadto, chorzy, ze względu na nieprzyjemne dolegliwości, często nie chcą spożywać owoców, co dodatkowo może jeszcze bardziej opóźnić prawidłowe zdiagnozowanie problemu. Ze względu jednak na przykre konsekwencje, nie wolno lekceważyć żadnych objawów sugerujących nam, że możemy nie tolerować fruktozy.
Jak zdiagnozować fruktozemię?
Aby potwierdzić fruktozemię należy wykonać:
-> dożylny test obciążenia fruktozą – jest to możliwe tylko w warunkach szpitalnych, polega na dożylnym podaniu fruktozy, a następnie pomiarze jej poziomu we krwi
lub
-> analizę enzymatyczną – aby przeprowadzić to badanie, konieczne jest wykonanie biopsji wątroby lub
-> testy genetyczne – odpowiedzą na pytanie czy posiadasz genetyczne predyspozycje do nietolerancji fruktozy.
Badania te są bardzo czułe, wiarygodne i wygodne.
Nietolerancja fruktozy- jak z nią żyć?
Osoby cierpiące na fruktozemię muszą całkowicie wyeliminować fruktozę ze swojego jadłospisu – to jedyna znana metoda leczenia tej choroby. Niezwykle ważne jest więc dokładne sprawdzanie składów wszystkich kupowanych produktów. Osoby z potwierdzoną nietolerancją powinny zostać otoczone stałą opieką poradni chorób metabolicznych i opieką dietetyka.
Fruktoza to przede wszystkim cukier znajdujący w owocach, dlatego osoby z nietolerancją będą musiały zrezygnować ze spożywania większości świeżych owoców, np. jabłek, gruszek, arbuza oraz wszystkich owoców suszonych. Unikać trzeba też produktów mlecznych, do których dodawane są owoce, takich jak jogurty owocowe, smakowe maślanki, kefiry czy serki z dodatkami.
Poza tym cukier owocowy znajdziemy także w różnego rodzaju przetworach owocowych i warzywnych, takich jak: dżemy, soki, przeciery, musy, syropy, które również należy wyłączyć z codziennej diety. Fruktozemia wiąże się również wyłączeniem z diety niektórych warzyw: pietruszki, marchwi, groszku, ogórków, rzodkiewki oraz ziemniaków. Oprócz tego dieta bez fruktozy wymaga eliminacji: miodu, syropu klonowego i z agawy, pszenicy, jęczmienia i soi.
Na co trzeba uważać?
Ponadto cierpiąc na nietolerancję fruktozy zawsze trzeba pamiętać, że fruktoza dodawana jest naprawdę do wielu produktów spożywczych. Często znajdziemy ją, m.in. w pieczywie, płatkach śniadaniowych, ketchupie, gotowych sosach, daniach typu instant. Dlatego chcąc być pewnym, że dany produkt nie zawiera fruktozy, trzeba dokładnie przeczytać umieszczoną na nim etykietę. Warto robić to za każdym razem gdy sięgamy po niego na sklepowej półce – producent w każdej chwili może zmienić skład kupowanych przez nas artykułów.
Bardzo ważne jest również, aby w trakcie wywiadu lekarskiego czy podczas przyjęcia do szpitala osoby cierpiące na fruktozemię zawsze wspominały o swojej przypadłości. Fruktoza jest bowiem wykorzystywana w wielu procedurach medycznych, np. w czasie znieczulenia do zabiegów operacyjnych stosuje się dożylny wlew roztworu fruktozy, co w tej sytuacji mogłoby doprowadzić do nagłej śmierci pacjenta. Ponadto, w składzie niektórych leków czy suplementów diety również możemy znaleźć cukier owocowy.
