Kwas foliowy, inaczej witamina B9, witamina B11 lub folacyna, jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Niestety, przeważająca część społeczeństwa cierpi na niedobór tej witaminy. Zbyt niski poziom kwasu foliowego jest szczególnie groźny dla kobiet w ciąży – może bowiem spowodować poważne wady płodu. Gdzie znajdziemy kwas foliowy? Jak uniknąć jego niedoborów? Jak powinna wyglądać prawidłowa suplementacja? Po odpowiedzi zapraszamy do poniższego artykułu.
Kwas foliowy – dlaczego jest tak ważny?
Kwas foliowy jest potrzebny każdej komórce naszego ciała – i to już od momentu poczęcia. Pełni w naszym organizmie szereg istotnych funkcji. Do najważniejszych zdecydowanie należy udział w syntezie kwasów nukleinowych. Kwas foliowy wspólnie z witaminą B12 uczestniczy także w tworzeniu i dojrzewaniu czerwonych krwinek – ma zatem działanie krwiotwórcze. Coraz większa ilość badań potwierdza również, że witamina B9 chroni nas przed rozwojem nowotworów. Warto także wiedzieć, że niedobór folianów negatywnie wpływa na funkcjonowanie układ immunologicznego zmniejszając odporność na infekcje. Może prowadzić także do anemii.
Kwas foliowy, a ciąża.
Kwas foliowy jest niezwykle ważny zarówno dla kobiet starających się o dziecko, jak i tych będących w ciąży. Odgrywa także znaczącą rolę związaną ze wzrostem i rozwojem płodu. Suplementacja kwasem foliowym istotnie zmniejsza ryzyko wystąpienia groźnych wad cewy nerwowej, w tym rozszczepu kręgosłupa i bezmózgowia. W związku z tym, że zalążek układu nerwowego powstaje już między 17. a 30. dniem po zapłodnieniu, powstały zalecenia o rozpoczęciu suplementacji jeszcze na etapie planowania potomstwa. Poza działaniem ochronnym, kwas foliowy może pozytywnie wpłynąć także na rozwój neurologiczny dziecka, wspomaga także organogenezę, czyli proces rozwijania się narządów. Dodatkowo chroni przed zaburzeniami ze spektrum autyzmu.
Nie zapominajmy jednak o przyszłych mamach – dla nich kwas foliowy jest równie ważny. Jego suplementacja zmniejsza ryzyko powikłań związanych z ciążą, w tym wyjątkowo niebezpiecznego stanu przedrzucawkowego. Ponadto, wysoki poziom kwasu foliowego wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem przedwczesnego porodu.
Źródła folianów.
Bogatym źródłem folianów w diecie są przede wszystkim ciemnozielone warzywa, m.in. sałata, szpinak, brokuły, kapusta, produkty zbożowe z pełnego przemiału, nasiona roślin strączkowych i owoce cytrusowe, np. pomarańcze. Niestety, kwas foliowy rozpada się pod wpływem wyższej temperatury – podczas gotowania tracimy go nawet w 70%.
Dodatkowo nasz organizm jest w stanie przyswoić tę witaminę z jedzenia jedynie w 50%, natomiast w postaci syntetycznej niemal w 100% Dlatego, nawet jeśli jadłospis jest bogaty w kwas foliowy, należy włączyć suplementację, zwłaszcza podczas ciąży.
Należy też pamiętać, że niektórzy mogą dodatkowo borykać się z obniżonym wchłanianiem witaminy B9 z przewodu pokarmowego. Jest to powiązane z predyspozycjami genetycznymi u niektórych osób, które nie wykorzystują znajdującej się w diecie witaminy B9 skutecznie i z tego powodu są narażone na wyższe ryzyko jej niedoboru. Gen, który odpowiada za zdolność sprawnego przetwarzania folianów do aktywnie metabolicznych form nosi nazwę MTHFR. Warto zgłębić ten temat, zwłaszcza przed planowaną ciążą.
Zapotrzebowanie na kwas foliowy w ciąży… i nie tylko!
Biorąc pod uwagę znaczenie kwasu foliowego dla zdrowia matki oraz płodu zaleca się, aby wszystkie kobiety planujące ciążę pamiętały o suplementacji, zaczynając co najmniej miesiąc, a najlepiej 6 miesięcy, przed rozpoczęciem starań o dziecko. Zalecana dawka to 400 µg dziennie, maksymalnie 1 mg. Większe dawki stosuje się wyłącznie u kobiet, które są leczone z powodu padaczki lub urodziły wcześniej dziecko z wadą cewy nerwowej. Dawka kwasu foliowego musi być przyjmowana bardzo regularnie.
Niektórzy ginekolodzy radzą także, aby stałe dawki kwasu foliowego spożywali … przyszli ojcowie! Argumentują to faktem, że nasienie bogate w ten składnik jest lepszej jakości i chroni przed zaburzeniami rozwoju.
