W Polsce zachorowalność na łuszczycę obserwuje się u około 2% populacji. Podobnie statystyka wygląda na obszarze Europy oraz w Stanach Zjednoczonych. Łuszczyca to przewlekła, nawracająca choroba zaliczana do chorób autoimmunizacyjnych, w której procesy zapalne charakteryzują się obecnością objawów skórnych (łuszczących się grudkowych wykwitów) i stawowo-ścięgnistych (zapalenie stawów, bolesność mięśni i ścięgien). Przyczyna powstawania łuszczycy nie jest jeszcze w pełni wyjaśniona. Niewątpliwie jednak ważną rolę odgrywa tu podłoże genetyczne oraz podłoże immunologiczne. Czy da się zapobiec rozwojowi choroby? Jak leczyć łuszczycę? Jak żyć z tą chorobą? Odpowiadamy.
Podłoże choroby.
Jedną z głównych przyczyn łuszczycy są uwarunkowania genetyczne. Analiza przypadków w obrębie rodziny wykazała, że prawdopodobieństwo zachorowania dziecka na łuszczycę, gdy oboje rodzice chorują, wynosi aż 70%. Wysokość badanego wskaźnika malała, gdy tylko jedno z rodziców chorowało na łuszczycę, wówczas wynosiła ok. 30%. Dziedziczenie łuszczycy zatem jest dość wysokie.
Poza genami, jako główną przyczynę łuszczycy wskazuje się także nieprawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego. Znaczenie mają tu komórki Langerhansa, limfocyty T (Th1 i Th17) oraz wydzielane przez nie cytokiny prozapalne.
Łuszczyca w większości przypadków ujawnia się między 20 a 30 rokiem życia. Jeśli do rozwoju choroby dojdzie do ok. 40 roku życia mówimy o łuszczycy typu I, a jeśli pomiędzy 50 a 70 – o typie II. Pierwszy wysiew zmian skórnych ma zazwyczaj związek z dodatkowymi czynnikami zewnętrznymi. Zaliczamy do nich między innymi:
– otyłość,
– infekcje bakteryjne (np. angina ropna), wirusowe (np. różyczka, ospa wietrzna, odra, półpasiec), grzybicze,
– choroby związane ze zmianą przemiany materii (np. cukrzyca, dna moczanowa),
– przyjmowanie niektórych leków (np. beta-blokery, NLPZ, sulfony, interferony, kortykosteroidy),
– zmiany hormonalne,
– silny i przewlekły stres,
– palenie tytoniu,
– nadużywanie alkoholu,
– uszkodzenia bądź podrażnienia skóry ( np. oparzenia, rany, ucisk ubrania/biżuterii, wystawienie skóry na znaczne nasłonecznienie).
Łuszczyca- jakie są objawy ?
Typową zmianą skórną w przypadku łuszczycy jest tzw. wykwit pierwotny – czerwonobrunatna grudka, wyraźnie zauważalna na tle zdrowej skóry. Jej powierzchnia jest drobnopłatowa, złuszczająca się. Taka zmiany może być naprawdę niewielka, początkowo jej wielkość jest porównywalna do łebka od szpilki. Z biegiem czasu zmiany łuszczycowe powiększają się i pokrywają tzw. blaszkami łuszczycowymi. Wykwity umiejscowione są głównie na owłosionej skórze głowy oraz w okolicy kolan i łokci.
Łuszczyca, ze względu na umiejscowienie objawów oraz przebieg choroby dzieli się na różne odmiany, m.in.:
– zwykłą (dotyczy 85% pacjentów),
– dłoni i stóp,
– owłosionej skóry głowy,
– paznokci,
– krostkową,
– wysiękową,
– kroplistą,
– uogólnioną,
– łuszczycowe zapalenie stawów.
Jak zdiagnozować łuszczycę?
W rozpoznaniu choroby główne znaczenie ma stwierdzenie przez lekarza specjalistę charakterystycznych dla łuszczycy wykwitów. Aby potwierdzić swoje przypuszczenia, lekarz powinien wykonać ocenę histopatologiczną bioptatu skóry.
Dużą wskazówką dla lekarza prowadzącego i bardzo przydatnym badaniem w diagnozowaniu łuszczycy jest test na predyspozycje genetyczne w tym kierunku. Wiedza o podłożu genetycznym choroby u danego pacjenta pozwala także określić ryzyko zachorowania na łuszczycę przez osoby z najbliższej rodziny.
Leczenie łuszczycy – na czym polega?
Sposób leczenia choroby uzależniony jest przede wszystkim od rodzaju łuszczycy, a także tego, jaką powierzchnię ciała objął proces chorobowy. W przypadku większości osób, u których zajęte jest mniej niż 20-25% powierzchni skóry, wystarczające jest miejscowe leczenie wykwitów łuszczycowych. Zaś w cięższym przebiegu stosuje się zarówno leczenie miejscowe, jak i ogólne.
Celem leczenia miejscowego jest usunięcie łusek znajdujących się na skórze oraz zahamowanie proliferacji naskórka. Aby osiągnąć ten efekt stosuje się preparaty z mocznikiem, kwasem salicylowym, glikokortykosteroidy miejscowe, analogi witaminy D3 oraz dziegcie, używane przede wszystkim jako pasty oraz maści na bazie cygnoliny.
W leczeniu ogólnym z kolei zastosowanie mają fototerapia, fotochemioterapia, retinoidy, metotreksat, cyklosporyna oraz leki biologiczne, które stosuje się w najcięższych przypadkach.
Łuszczyca- jak z nią żyć?
Przede wszystkim ważne jest, aby starać się unikać wszystkich czynników, które mogą zaostrzyć zmiany. Nawroty choroby często występują jako efekt przebytej infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Każda taka sytuacja osłabia organizm, a przez to staje się on bardziej podatny na inne ataki. Osłabiony układ autoimmunologiczny nie może prawidłowo zwalczyć procesu chorobowego i łuszczyca uaktywnia się.
Po drugie dieta! Jadłospis w łuszczycy ma ogromne znaczenie. Liczy się zarówno jakość spożywanych produktów, ale także ich ilość i częstotliwość posiłków, odpowiednie nawodnienie organizmu oraz aktywność fizyczna. Wpływa to pozytywnie na procesy metaboliczne w organizmie.
Niemniej ważnym aspektem diety jest unikanie produktów, które mogą wywoływać nasilenie objawów łuszczycy. Szczególnie żywności wysoko przetworzonej, tłustego i czerwonego mięsa, a także wspomnianych używek – tytoniu i alkoholu.
Dieta powinna także dostarczać do organizmu niezbędne składniki, które odpowiadają za prawidłowe nawilżenie skóry i poprawiają jej ogólną kondycję. Ponieważ w przypadku chorych na łuszczycę niezwykle istotna jest pielęgnacja ciała. Powinno używać się wyłącznie dermokosmetyków przeznaczonych dla tej jednostki chorobowej.
