Wiele kobiet marzy o piegach. Są urocze, dodają wdzięku, podkreślają naturalne piękno. Jednak ciemniejsze (lub białe) przebarwienia i plamy na skórze nie wyglądają już dziewczęco i mogą nas niepokoić. Jak powstają zmiany barwnikowe? Czy to ekspozycja na słońce odgrywa w tym procesie kluczową rolę? Czy zmiany barwnikowe można usunąć? I wreszcie – czy powinny być powodem do obaw? Odpowiadamy na wszystkie pytania.
Melanina – co to jest?
Melatonina to barwnik, który odpowiada za kolor skóry, włosów i tęczówki. Chroni także naszą skórę przed rozmaitymi czynnikami, w tym przed promieniowaniem UV. Melanina produkowana jest przez komórki występujące w naskórku – melanocyty. Znanych jest wiele różnych melanin, natomiast u ludzi występują trzy – neuromelanina, feomelanina i eumelanina.
Produkcja melaniny w ludzkim organizmie zależy jednak nie tylko od samych melanocytów, mają na nią wpływ również poszczególne czynniki zewnętrzne. Najważniejszym z nich jest promieniowanie UV. Im jest ono większe, tym więcej melaniny wytwarza nasz organizm.
Na zwiększone wydzielanie melaniny oddziałują także:
– hormon alfa-melanotropowy,
– adrenokortykotropina,
– substancje mineralne (m.in. żelazo i wapń oraz witamina A i B).
Co ciekawe u wszystkich ras liczba melanocytów jest taka sama – to ich aktywność oraz interakcja z innymi komórkami naskórka są znaczące dla koloru skóry.
Jak powstają przebarwienia?
Przebarwienie to po prostu zaburzenia pigmentacji, które prowadzi do powstania odróżniających się od reszty skóry plam o różnej barwie – od jasnej do ciemnobrązowej. Występowanie przebarwień jest zależne od rodzajów wariantów genetycznych, odpowiedzialnych za reakcję skóry na promieniowanie słoneczne. Na szczęście postęp w naukach medycznych umożliwia nam sprawdzenie, czy jesteśmy genetycznie predysponowani do zwiększonego występowania przebarwień.
Ze względu na fakt, że powstawaniu zmianom barwnikowym sprzyja promieniowanie UV, najczęściej możemy je zaobserwować się w miejscach, które mocno eksponujemy na słońce – na twarzy, dekolcie, przedramionach, ramionach, dłoniach i łydkach. Jednak promienie słoneczne to nie wszystko. Do powstawania przebarwień przyczyniają się również zmiany w wydzielaniu hormonów, stany zapalne, niektóre leki oraz substancje fotouczulające obecne w m.in. w perfumach i kosmetykach.
Warto wiedzieć, że zmiany barwnikowe nasilają się z wiekiem. Problem ten dotyka ok. 30% kobiet po 30 roku życia i aż 90% kobiet po pięćdziesiątce! Pojawienie przebarwień zazwyczaj związane jest z wahaniami hormonów (spowodowanymi np. zajściem w ciążę czy menopauzą) lub ze stosowaniem antykoncepcji hormonalnej czy leczeniem hormonalnym.
Należy jednak pamiętać, że przebarwienia mogą także być oznaką chorób lub schorzeń, np. niedomaganiem wątroby. Dlatego, jeśli cokolwiek nas niepokoi warto wybrać się do lekarza.
Przebarwienia skórne – jak z nimi walczyć?
Warto zacząć od pytania, czy można zmniejszyć ryzyko wystąpienia zmian barwnikowych? Oczywiście, że tak. W tym celu należy stosować skuteczną ochronę przeciwsłoneczną, czyli kremy z wysokimi filtrami przeciwsłonecznymi.
A co zrobić, kiedy już się pojawią? Po pierwsze należy udać się do specjalisty, żeby ustalić, dlaczego się pojawiły. Nie chodzi tu przecież tylko o względy estetyczne, a przede wszystkim o kwestie zdrowotne. Jak wspominaliśmy, zmiany barwnikowe mogą być sygnałem, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego.
Jeśli chodzi o usuwanie przebarwień, to powinno się ono odbywać dwutorowo, poprzez:
– hamowanie produkcji barwnika,
– usuwanie nadmiaru barwnika już wytworzonego.
Wybór metody leczenia jest zależny od głębokości przebarwień. Najprościej usunąć powierzchowne zmiany, najtrudniej te znajdujące się aż w skórze właściwej.
Zadowalające efekty przynosi stosowanie tzw. kremów rozjaśniających wraz z procedurami zabiegowymi, odpowiednio zaplanowanymi przez lekarza specjalistę. W leczeniu przebarwień często wykorzystuje się hydrochinon – jest on wyjątkowo skuteczny w blokowaniu wytwarzania melaniny. Udowodnioną skuteczność w rozjaśnianiu przebarwień ma także tretynoina czy stosowanie peelingów chemicznych lub zabiegów dermabrazji.
