Orzeszki ziemne posiadają wyjątkowe wartości odżywcze. Mają bardzo dużo białka, rekordową ilość witaminy B3, są wartościowym źródłem tłuszczu, błonnika oraz witamin i składników mineralnych. Ale … są również wyjątkowo silnymi alergenami. Alergia na orzeszki ziemne szczególnie dotyka dzieci. U części małych pacjentów mija, jednak u zdecydowanej większości utrzymuje się do końca życia. Jakie są jej konkretne przyczyny i objawy? Jak żyć z alergią na orzeszki ziemne? Wszystkiego dowiesz się z naszego artykułu.
Dlaczego orzeszki uczulają?
Alergia na orzeszki ziemne to nadmierna odpowiedź naszego układu odpornościowego na alergenne składniki orzechów w tym wypadku białka – Ara h 1 i Ara h 2. To one wywołują reakcje uczuleniowe, które u każdego alergika mogą przebiegać w zupełnie inny sposób. Niektóre przyjmą łagodną postać i obejmą wyłącznie jeden układ organizmu, np. pokarmowy, inne z kolei będą zdecydowanie cięższe i odczuwalne na kilku płaszczyznach.
Alergia na orzeszki ziemne obejmuje:
- Reakcje skórne – swędzenie, zaczerwienienie, wysypka, pokrzywka, obrzęk.
- Układ pokarmowy – bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka.
- oddechowy – katar, swędzenie, zatkany nos, łzawienie oczu, kichanie, świszczący oddech, kaszel.
- sercowo-naczyniowy – omdlenia, spadek ciśnienia krwi, zawroty głowy.
Niestety, stosunkowo często mogą występują także reakcje uogólnione, np. wstrząs anafilaktyczny, który jest realnym zagrożeniem życia.
Warto też wspomnieć, że białka orzechów są podobne w swojej budowie. Zdarza się więc, że osoba, którą alergizują arachidy, będzie również uczulona na orzechy laskowe, pistacje, migdały, a nawet nerkowce.
Trzeba mieć na uwadze, że nie tylko same orzechy są silnymi alergenami. Produkty, które posiadają je w swoim składzie również są niebezpieczne. Ze względu na to, że orzechy to najczęstszy alergen wywołujący ciężkie reakcje alergiczne, osoby uczulone muszą zachować szczególną ostrożność i skrupulatnie kontrolować jadłospis.
Alergia na orzeszki ziemne- czy jesteś w grupie „ryzyka”?
Oczywiście przyczyn występowania alergii na orzeszki jest kilka. Jednak to głównie zmiana nawyków żywieniowych i coraz częstsze sięganie po potrawy zawierające arachidy stały się przyczyną zwiększenia częstotliwości występowania uczulenia na orzeszki ziemne. Co jeszcze, poza zwiększonym spożyciem, może przyczyniać się do występowania alergii?
Alergia na orzeszki ziemne- doo czynników ryzyka wystąpienia alergii na orzeszki ziemne należą:
- wiek – uczelnie w większości dotyka dzieci, szczególnie niemowlęta,
- wystąpienie uczulenia w przeszłości – u niektórych uczulonych alergia mija, jednak u zdecydowanej większości utrzymuje się do końca życia i nawraca od czasu do czasu,
- uczulenie na inne alergeny – alergie często występują krzyżowo, dlatego występowanie innych chorób alergicznych zwiększa ryzyko rozwoju uczulenia na arachidy;
- choroby alergiczne u najbliższych członków rodziny – czynniki genetyczne mają bardzo wyraźny wpływ na zwiększenie ryzyka alergii na orzeszki ziemne, genetyczny defekt aż trzykrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia uczulenia u dzieci,
- atopowe zapalenie skóry – u części osób oprócz zmian skórnych związanych z AZS może wystąpić alergia pokarmowa.
Alergia na orzeszki ziemne- diagnoza.
W związku z tym, że pierwsze objawy alergii pojawiają się zazwyczaj u najmłodszych, często diagnostyką choroby, a nawet jej leczeniem, zajmują się lekarze pediatrzy. Oczywiście, w celu potwierdzenia swoich przypuszczeń, mali pacjenci kierowani są do alergologów.
Wizyta u alergologa zazwyczaj jest konieczna, ponieważ objawy wielu różnych alergii bywają do siebie bardzo zbliżone. Stąd trudne może okazać się znalezienie czynnika odpowiedzialnego za ich występowanie. Dodatkowo, ze względu na alergie krzyżowe często zdarza się tak, że pacjent uczulony jest jednocześnie na kilka różnych substancji, przez co ich wytypowanie okazuje się jeszcze cięższe. Kolejnym utrudnieniem w przypadku arachidów jest fakt, że orzeszki te często są składnikiem przeróżnych produktów, które z pozoru nie mają z nimi nic wspólnego!
Dlatego coraz częściej zaleca się wykonanie testów genetycznych, wykazujących genetyczne predyspozycje do występowania alergii na orzeszki ziemne. Dodatkowo, takie badanie dostarcza informacji odnośnie wielu nietolerancji pokarmowych, co jest niezastąpionym drogowskazem dla lekarza. Ogromnym plusem jest też fakt, że wykonanie testów genetycznych jest zupełnie nieinwazyjne i odbywa się bez wychodzenia z domu. To idealne rozwiązanie, zarówno dla najmłodszych, jak i starszych pacjentów.
Możliwości diagnostyczne.
Właściwe i wczesne rozpoznanie alergii na orzeszki ziemne jest bardzo ważne, ze względu na wysokie ryzyko rozwoju ciężkich reakcji alergicznych.
W celu potwierdzenia alergii najczęściej stosowane są:
– Testy skórne,
– Badanie krwi (test RAST),
– Kontrolowane ekspozycje.
Wykonanie któregokolwiek z testów powinno być przeprowadzane pod opieką specjalistów. Tak, aby w razie pojawienia się silnej reakcji organizmu na alergen, pacjent miał możliwość uzyskania natychmiastowej pomocy.
Jak leczyć alergię na orzeszki ziemne?
Niestety nie ma terapii, która pozwoliłaby na wyleczenie z alergii na orzeszki ziemne. Podstawowym sposobem „leczenia” jest więc wyeliminowanie z codziennej diety arachidów oraz wszystkich produktów mogących zawierać nawet niewielką ich ilość. Taka ostrożność gwarantuje ustąpienie objawów alergii i zapobiega jej kolejnym nawrotom.
Oczywiście, alergolog często przepisuje pacjentowi leki, jednak trzeba wiedzieć, że nie leczą one przyczyn choroby, a jedynie jej objawy. W tym celu stosuje się leki przeciwhistaminowe, które łagodzą dolegliwości, a w przypadku ciężkich reakcji alergicznych podaje się adrenalinę.
Alergia na orzeszki ziemne- Jak z nią żyć ?
Po pierwsze, trzeba unikać spożywania orzechów oraz produktów, które je zawierają. Należy mieć na uwadze, że orzechy można znaleźć niemal wszędzie – nie tylko w słodyczach, ale również w pasztetach, sosach, pieczywie, a nawet w suplementach diety!
Po drugie, należy zawsze uważnie czytać etykiety. Jak już wspomnieliśmy, orzeszki często znajdują się w produktach, w których się ich nie spodziewamy. Dodatkowo trzeba również unikać artykułów spożywczych, które posiadają informację „Może zawierać orzeszki/białko orzeszków arachidowych/masło orzechowe/krem orzechowy/olej arachidowy.” oraz „Produkt wytworzony/pakowany w zakładzie, w którym przetwarzane są orzechy”.
Po trzecie, warto pamiętać, że masło arachidowe dodawane jest także do … kosmetyków. Oznacza to, że kontakt z kremem lub balsamem może wywołać alergię kontaktową.